Jak światło może wpłynąć na efektywność nauki?

Dlaczego oświetlenie przy nauce jest ważne?

Światło, podobnie jak woda, jest jednym z najważniejszych czynników warunkujących życie. Gdyby nie ono, nie istniałyby rośliny, zwierzęta i ludzie. Życie w mroku byłoby niemożliwe. Za dnia towarzyszy nam naturalne światło słoneczne. Po zmroku jednak konieczne jest wykorzystanie oświetlenia sztucznego. Nie każdy zdaje sobie sprawę z tego, jak światło wpływa na samopoczucie, a także zachowanie ludzi.
 

Właściwie dobrane oświetlenie pomaga zwiększyć efektywność nauki, pozytywnie wpływa na proces uczenia się, a także koncentrację. To także ważna część prawidłowej higieny oczu. Wzrokowi należy zapewnić nie tylko odpoczynek, ale także odpowiednie światło podczas skupiania się na konkretnych czynnościach (np. odrabianiu lekcji). Niestety, niewłaściwie doświetlone miejsce pracy może skutkować rozwojem krótkowzroczności.
 

Ponadto receptory, które znajdują się w siatkówce oka, pobudzają wytwarzanie neuroprzekaźników. Te z kolei mają wpływ na nastrój i aktywność człowieka. Dlatego też niektóre rodzaje oświetlenia mogą motywować do nauki, inne sprawiać, że wzrok będzie zmęczony, a dziecko jedyne, o czym będzie myślało to sen.
 

Należy pamiętać o maksymalnym wykorzystaniu światła dziennego. Z tego też względu biurko dziecka powinno znaleźć się jak najbliżej okna. Blat należy zwrócić przodem lub bokiem do naturalnego źródła światła. Dobrze, gdy osobom praworęcznym światło pada z lewej strony, a leworęcznym z prawej. W okresie jesienno-zimowym dzieci będą jednak spędzały więcej czasu przy sztucznym oświetleniu, o czym należy pamiętać, aranżując ich pokoje.
 

Właściwie dobrane światło wspiera umiejętności poznawcze maluchów, rozwijając ich zdolności postrzegania oraz zwiększając przyswajanie nowej wiedzy. Może korzystnie wpłynąć zarówno na naukę umiejętności czytania, jak i rozwiązywania zadań logicznych. Odpowiednie oświetlenie do nauki może poprawić koncentrację dzieci nawet o 20 proc.
 

Jasność, barwa i wskaźnik oddawania barw mają znaczenie

Najważniejszymi elementami odpowiednio dobranego oświetlenia do nauki jest jego jasność, barwa oraz wskaźnik oddania barw. Wszystkie te parametry powinny zostać określone na opakowaniach żarówek, co ułatwi wybór właściwego modelu.
 

• Jasność w technologii LED wyrażona jest w lumenach (lm), czyli jednostce, która określa długość strumienia świetlnego. Im wyższa wartość, tym więcej światła generuje żarówka. Uważa się, że optymalna jasność podczas nauki powinna wynosić ok. 1000 lm.
   
• Barwa światła do nauki powinna być zbliżona jak najbardziej do naturalnego światła dziennego. Nie sprawdzą się więc tony ciepłe, lecz chłodniejsze. Barwa ciepła usypia, uspokaja, wycisza – jest dobra do czytania książki przed snem. Natomiast jasne, chłodniejsze kolory pobudzają pracę mózgu, co przekłada się na zdecydowanie lepszą koncentrację oraz wyższą wydajność. Informacja o barwie wyrażona jest w kelwinach (K). Światło dzienne ma ok. 5000-5500 K. Według niektórych źródeł światło do nauki powinno mieć temperaturę 3500-6500 K.
   
• Wskaźnik oddawania barw (CRI) [Ra] mierzony jest w skali od 1 do 100. Im wyższa jego wartość, tym bardziej realistyczne odwzorowanie kolorów przedmiotów znajdujących się w pomieszczeniu. Oświetlenie do nauki powinno mieć wskaźnik wynoszący co najmniej 80 Ra. Dzięki temu m.in. grafiki w podręcznikach będą wiernie odwzorowane pod względem kolorów.

Jak wybrać odpowiednie oświetlenie do nauki?

Oprócz powyższych parametrów – jasności, barwy i wskaźnika oddawania barw – ważne są również inne elementy idealnego oświetlenia do nauki. O czym jeszcze należy pamiętać?
 

• Oświetlenie do nauki powinno być jednolite. Niewskazane jest, aby żarówka migała, jaśniała i przyciemniała się samoczynnie. Może to rozproszyć, rozdrażnić i zniechęcić dziecko do zdobywania nowej wiedzy.
   
• Lampy nie powinny razić wzroku. Dlatego też muszą być wykonane w taki sposób, aby strumień światła padał na powierzchnię roboczą.
   
• Dodatkowym udogodnieniem jest możliwość regulowania wysokości lampy i kąta padania światła – dopasowują je do konkretnych potrzeb. Takie rozwiązanie jest „szyte na miarę”. Dzięki temu dziecko nie garbi się, ponieważ nie musi zmieniać położenia swojego ciała, a jedynie dopasowuje wysokość ramienia lampy. Optymalna odległość źródła światła od oświetlanej powierzchni to ok. 35-40 cm.
• Mile widziana jest możliwość regulacji jasności światła. Dzięki temu oświetlenie można dopasować do konkretnych potrzeb i po całym dniu intensywnego wysiłku intelektualnego po prostu przyciemnić.
   
• Lampa w przypadku osób praworęcznych powinna być umieszczona po lewej stronie blatu, natomiast osób leworęcznych – po prawej. Dzięki temu dziecko uniknie zaciemniania książki lub zeszytu podczas nauki.
   
• Zaleca się wykorzystywanie ledowych źródeł światła. Pobierają niewielką ilość energii elektrycznej oraz się nie nagrzewają, dzięki czemu dziecko nie oparzy się, gdy przypadkowo dotknie lampy.
   

Funkcjonalne światło do nauki – lampa biurkowa czy oświetlenie sufitowe?

Odpowiednie światło do nauki powinno składać się z kilku niezależnych punktów światła. Dlatego też nie można ograniczać się wyłącznie do oświetlenia biurkowego. Podczas nauki powinno być zapalone również inne światło np. górne. To pozytywnie wpływa na efektywność uczenia się.
 

Najlepsza lampa biurkowa do nauki to taka, która ma regulowane ramię. Im jest ono dłuższe, tym daje więcej możliwości. Niektóre modele wyposażone są w kilka przegubów. Klosz lampy powinien być nieprzezroczysty i szeroki, aby odpowiednio rozpraszał światło. Lampa biurowa może być wyposażona w przybornik, który pomoże zaoszczędzić miejsce na blacie. Ponadto uczeń zawsze będzie miał wszystkie przybory w jednym miejscu. Niektóre modele wyposażone są w dodatkowe udogodnienia, takie jak zegarek, który pomoże w kontrolowaniu czasu nauki.
 

W tym wszystkim nie zapominajmy o wyborze odpowiedniego oświetlenia sufitowego do nauki. Jego zadaniem jest niwelowanie niezdrowego dla wzroku kontrastu pomiędzy oświetloną a nieoświetloną częścią pokoju. Niewskazane jest, aby dziecko uczyło się wyłącznie przy lampce biurkowej, gdy w pomieszczeniu panuje mrok. Tutaj również można postawić na modele umożliwiające regulację kąta padania światła.

Nie zapominaj o estetyce

W tym wszystkim nie zapominajmy o estetyce lamp. Istotne jest, aby dopełniały one wystrój wnętrza i nie wprowadzały elementu dysharmonizującego aranżację. W pokoju najmłodszych dzieci mogą pojawić się modele, które nawiązują swym kształtem do zwierząt (np. lampa biurkowa z motywem kota). U nastolatków sprawdzą się bardziej stateczne modele, np. z dotykowym panelem sterowania.